ทนายขอตอบดังนี้นะครับ
มีผู้ให้ของคำว่า “วิชาชีพ” ไว้ว่า “การทำงานที่เป็นอาชีพตลอดชีวิต ในแง่ที่เป็นการให้บริการโดยไม่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนหรือโดยไม่เห็นแก่ได้ โดยอาศัยความรู้ความชำนาญเป็นพิเศษและเป็นงานที่มีคุณค่าต่อสังคม” (Oxford Advanced Dictionary)
ลักษณะของวิชาชีพ
1.งานที่มีการอุทิศตน ไม่มุ่งเพื่อหากำไรสูงสุด
2.ผ่านกระบวนการศึกษาอบรมสั่งสอนเป็นเวลานาน มีความรู้ (ปัญญา)
3. มีการสอดส่องกำกับดูแล ไม่ให้ผูกขาด เอาเปรียบผู้อื่น (ศีล -จริยธรรม -กฎหมาย)
เมื่อมาพิจารณาคำว่า “หลักวิชาชีพนักกฎหมายของไทย” จึงพบว่า มีความเกี่ยวข้องกับเรื่อง “คุณธรรมจริยธรรม” เนื่องจากวิชากฎหมายเป็นวิชาชีพที่จะต้องมีจริยธรรมกำกับในการประกอบวิชาชีพ เพื่อที่ให้ผู้เรียนได้รู้ว่าเขาจะสามารถนำไปปฏิบัติ และใช้กฎหมายให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวมได้อย่างไร
ศาสตราจารย์ จิตติ ติงศภัทค์ ได้อธิบายไว้อย่างน่าสนใจว่า
- หลักวิชาชีพนักกฎหมายเป็นวิชาหนึ่งที่จะต้องปลูกฝังให้แก่ผู้ประกอบวิชาชีพนักกฎหมายตั้งแต่เรียนในระดับมหาวิทยาลัย
- การที่นักกฎหมายจะเป็นบุคคลที่มีคุณภาพได้ไม่ใช่เป็นเพียงบุคคลผู้ที่มีความรู้ทางกฎหมาย แต่ต้องเป็นผู้ที่มีคุณธรรมจริยธรรมที่ได้รับการปลูกฝังอยู่ในจิตใจเพื่อที่จะเป็นบุคลากรที่ดีในสังคมได้
- การสอนหลักวิชาชีพนักกฎหมายนี้ จึงเป็นการสอนเพื่อให้นักกฎหมายเป็นผู้ที่มีคุณธรรมจริยธรรม ทราบถึงหน้าที่ของนักกฎหมาย อุดมคติของนักกฎหมายว่าควรมีหลักธรรมในการปฏิบัติหน้าที่อย่างไร
- วิชานี้จึงมิได้สอนเพื่อให้ทราบถึงวินัยสำหรับนักกฎหมาย แต่เพื่อให้รู้หลักธรรมและคติที่ควรยึดถือปฏิบัติยิ่งกว่าวินัยหรือมรรยาทที่เป็นที่ยอมรับกันในบรรดานักกฎหมายกันเอง
- ประเทศไทยเป็นประเทศที่ใช้กฎหมายแบบลายลักษณ์อักษร ดังนั้นการที่จะทำให้กฎหมายเกิดความเป็นธรรมแก่ประชาชนได้มากที่สุด นักกฎหมายจะต้องตีความหมายของกฎหมายให้เกิดความเป็นธรรม หากนักกฎหมายเป็นผู้ที่ไร้ซึ่งคุณธรรมจริยธรรมแล้ว การตีความของกฎหมายก็จะไม่สามารถมอบความยุติธรรมให้แก่ประชาชนได้
ข้อดี
นักกฎหมายเป็นอาชีพที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกฎหมายตั้งแต่การร่างกฎหมาย การตีความ ตลอดจนการบังคับใช้ ซึ่งในตัวบทกฎหมายแล้วจะมีช่องโหว่อยู่ในตัวกฎหมายเอง อีกทั้งอาชีพนักกฎหมายเป็นอาชีพที่มีความเกี่ยวข้องกับการตัดสินชีวิตคน หากนักกฎหมายขาดคุณธรรมจริยธรรมอาจจะใช้ช่องโหว่ของกฎหมายนี้มาหาผลประโยชน์ การกระทำที่ไร้คุณธรรมนี้เป็นสิ่งที่สามารถทำร้ายคนได้อย่างเป็นวงกว้าง ด้วยเหตุผลนี้การสอนคุณธรรมจริยธรรมจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น เพราะการสอนแต่ตัวบทกฎหมายนั้นยังไม่พอ การนำคุณธรรมจริยธรรมมาสอนก็เพื่อให้นักกฎหมายมีวิธีคิดและใช้กฎหมายได้อย่างถูกต้อง หลักวิชาชีพนักกฎหมายจึงเป็นการเน้นย้ำให้มีความเข้าใจว่าควรนำกฎหมายไปใช้ในการประกอบอาชีพอย่างไร และเป็นการสอนเพื่อให้เข้าใจถึงคุณธรรมจริยธรรม การวางตัวในการประกอบอาชีพทางด้านกฎหมาย อันประกอบไปด้วย ทนายความ ผู้พิพากษา อัยการ และนิติกร ในอนาคตต่อไป
ข้อเสีย
ยังไม่พบ นอกจากว่าข้อมูลทางด้านเอกสารเกี่ยวการสอนคุณธรรมจริยธรรมแก่นักกฎหมายในประเทศไทยมีน้อยมาก ทำให้ผู้สนใจในเรื่องนี้หาหนังสือที่ใช้ในการศึกษาได้จำนวนน้อยมาก เพราะส่วนใหญ่จะเป็นการบรรยายในชั้นเรียน เกี่ยวกับจริยธรรมของทนายความ ผู้พิพากษา อัยการ นิติกร มากกว่า ทำให้จึงปิดโอกาสสำหรับผู้ที่ไม่มีโอกาสได้เข้าฟังการบรรยาย
ข้อสังเกต
การประเมินผลเรื่องคุณธรรมจริยธรรมมากน้อยเพียงใดนั้นเป็นสิ่งที่ยาก และปัจจุบันก็ยังไม่มีการประเมินผลที่มีรูปแบบอย่างเป็นทางการ ดังนั้นการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมนี้ โดยเฉพาะความยุติธรรม เที่ยงตรง ปฏิบัติตามหน้าที อย่างซื่อสัตย์และซื่อตรง มีเหตุผลในการที่จะตัดสินสิ่งต่างๆ จึงเป็นการสะสมเป็นเสบียงที่จะนำไปใช้ในการประกอบอาชีพในอนาคตมากกว่า การสอนหลักวิชาชีพนักกฎหมายไม่สามารถขัดเกลาทุกคนให้มีคุณธรรมจริยธรรมได้ ดังนั้นทุกคน ทุกสถาบันในสังคมมีความจำเป็นที่จะต้องช่วยกันขัดเกลาจิตใจ การสอนหลักวิชาชีพนักกฎหมายทำได้เพียงการชี้ให้เห็นว่าสิ่งไหนดี สิ่งไหนไม่ดี สิ่งไหนถูกและสิ่งไหนไม่ถูกต้องต่อการประกอบอาชีพนักกฎหมาย เพราะคุณธรรมจริยธรรมเป็นสิ่งที่แสดงออกได้ด้วยการกระทำ และผลของการกระทำนี้จะเป็นเครื่องบ่งชี้คุณธรรมจริยธรรมของแต่ละคนต่อไป
อย่างไรก็ตามเนื่องจากเวบไซดนี้ เน้นการให้คำปรึกษาทางคดีเท่านั้น ช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางคดีเป็นสำคัญ จึงต้องขอแจ้งว่าไม่รับตอบคำถามที่ไม่ใช่ข้อกฎหมายนะครับ
