9 มกราคม 2559 ประกาศใช้ระเบียบกระทรวงแรงงานว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกกรรมการผู้แทนฝ่ายนายจ้างและกรรมการผู้แทนฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ.2558 อย่างเป็นทางการ

เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2559 ราชกิจจานุเบกษาได้มีการประกาศระเบียบกระทรวงแรงงาน ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกกรรมการผู้แทนฝ่ายนายจ้างและกรรมการผู้แทนฝ่ายลูกจ้าง ในคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2558 โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 9 มกราคม 2559 เป็นต้นไป

ระเบียบฉบับนี้มีความแตกต่างจากระเบียบฉบับเดิมอย่างสิ้นเชิง ที่เดิมนั้น กระทรวงแรงงานได้ใช้ระเบียบที่เรียกว่า ระเบียบกระทรวงแรงงานว่าด้วยแนวทางและวิธีการเพื่อให้ได้มาซึ่งผู้แทนฝ่าย นายจ้างและผู้แทนฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการไตรภาคี พ.ศ. 2551

ความแตกต่างที่เห็นได้ชัด คือ

ในข้อ 5  ได้ระบุไว้ว่า การได้มาซึ่งกรรมการฝ่ายนายจ้างและกรรมการฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ์ ให้อธิบดีแจ้งให้สภาองค์การนายจ้างและสภาองค์การลูกจ้างตามกฎหมายว่าด้วยแรง งานสัมพันธ์เสนอชื่อผู้สมัคร สภาละสองคน เพื่อคัดเลือกเป็นกรรมการฝ่ายนายจ้างและกรรมการฝ่ายลูกจ้าง เพื่อให้คณะกรรมการคัดเลือก พิจารณาเพื่อเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานพิจารณาแต่งตั้งต่อไป

ทั้งนี้คุณสมบัติหนึ่งที่สำคัญของผู้ที่จะสมัครได้ คือ ต้องเป็นหรือเคยเป็นกรรมการสภาองค์การนายจ้างหรือสภาองค์การลูกจ้าง มาก่อน ไม่ใช่บุคคลใดจะสมัครก็ได้

กระบวนการคัดเลือกได้ระบุไว้ในข้อ 7 ว่า ให้อธิบดีนัดประชุมผู้ที่ได้รับการเสนอชื่อ เพื่อเลือกกันเองให้ได้จำนวนสองเท่าของจำนวนกรรมการฝ่ายนายจ้างและกรรมการ ฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ที่ครบวาระ เพื่อเสนอให้คณะกรรมการคัดเลือกพิจารณาตามจำนวนคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ที่ ครบวาระต่อไป

คณะกรรมการคัดเลือก ประกอบด้วย รองปลัดกระทรวงแรงงาน , หัวหน้ากลุ่มภารกิจด้านประกันความมั่นคงในการทำงาน เป็นประธานกรรมการ , อธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เป็นรองประธานกรรมการ , ผู้อำนวยการกองนิติการ กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน, ผู้อำนวยการกลุ่มงานทะเบียนกลาง สำนักแรงงานสัมพันธ์ กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน, ผู้อำนวยการกลุ่มงานกฎหมาย สำนักบริหารกลาง สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน เป็นกรรมการ , ผู้อำนวยการสำนักแรงงานสัมพันธ์ สำนักแรงงานสัมพันธ์ กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เป็นกรรมการและเลขานุการและผู้อำนวยการกลุ่มงานคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ สำนักแรงงานสัมพันธ์ กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เป็นกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ

ทั้งนี้ที่ผ่านมาโดยตลอดนั้น กระบวนการได้มาซึ่งคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์นั้น ถูกระบุไว้ในข้อ 6 ในระเบียบฯฉบับ 2551 ว่า

ข้อ 6 ให้อธิบดีแจ้งให้สมาคมนายจ้างและสหภาพแรงงานในเขตภาคต่าง ๆ เสนอชื่อผู้แทนฝ่ายตนที่จะสมัครเข้ารับการเลือกตั้งเพื่อเป็นผู้แทนฝ่ายนาย จ้าง และผู้แทนฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการไตรภาคีแล้วแต่กรณีได้ไม่เกินองค์กรละ หนึ่งคน

สมาคมนายจ้าง และสหภาพแรงงานจะเสนอชื่อผู้แทนตามวรรคหนึ่งได้คนละไม่เกินสองคณะ

ข้อ 7 ในเขตภาคใดหากไม่มีสมาคมนายจ้างหรือสหภาพแรงงานซึ่งจดทะเบียนที่ตั้งสำนัก งานไว้ แต่มีสถานประกอบกิจการ ให้อธิบดีแจ้งให้นายจ้างและคณะกรรมการสวัสดิการในสถานประกอบกิจการส่งผู้แทน ฝ่ายตนแห่งละหนึ่งคนเพื่อเสนอชื่อผู้แทนสมัครเข้ารับการเลือกตั้งเป็น กรรมการไตรภาคี แล้วแต่กรณี

ทั้งนี้กระบวนการได้มา คือ การเลือกตั้ง ไม่ใช่การสรรหาและคัดเลือกกันเองตามระเบียบฯฉบับใหม่ 2558

โดยให้สมาคมนายจ้าง สหภาพแรงงาน แจ้งชื่อผู้ลงคะแนนเลือกตั้งแห่งละหนึ่งคน ซึ่งต้องเป็นกรรมการสมาคมนายจ้าง หรือกรรมการสหภาพแรงงานนั้น แล้วแต่กรณี ต่ออธิบดีภายในระยะเวลาที่อธิบดีกำหนด ให้อธิบดีประกาศรายชื่อผู้ลงคะแนนเลือกตั้ง ณ สถานที่ทำการเลือกตั้งก่อนวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่าสิบห้าวัน

ทั้งนี้เมื่อพิจารณาตามตัวบทกฎหมาย ระเบียบฉบับนี้ไม่ได้ขัดแย้งใดๆเลยกับสิ่งที่พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2518 มาตรา 37 กำหนดไว้ว่า

ให้มีคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ (ครส.) เป็นคณะบุคคลที่ได้รับการแต่งตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน เพื่อทำหน้าที่ด้านแรงงานสัมพันธ์ในการชี้ขาดข้อพิพาทแรงงานในกิจการสำคัญ และการวินิจฉัยคำร้องเกี่ยวกับการกระทำอันไม่เป็นธรรม

ประกอบด้วยบุคคล 3 ฝ่าย คือ กรรมการกลางซึ่งรัฐมนตรีพิจารณาแต่งตั้งจากผู้ทรงคุณวุฒิในด้านต่าง ๆ กรรมการฝ่ายนายจ้าง และ กรรมการฝ่ายลูกจ้าง ที่ผ่านมารัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานได้มีคำสั่งแต่งตั้งกรรมการกลาง กรรมการ  ฝ่ายนายจ้าง และกรรมการฝ่ายลูกจ้าง ฝ่ายละเท่า ๆ กัน คือ ฝ่ายละ  5  คน  รวม  15  คน อยู่ในตำแหน่งคราวละ 3 ปี

นั่นย่อมหมายความว่า รัฐมนตรีจะแต่งตั้งใครหรือผู้ใดเข้ามาก็ได้ตามดุลยพินิจ

อย่างไรก็ตามมีข้อสังเกตว่า ระเบียบฉบับนี้ยังขัดแย้งสิ้นเชิง กับกรอบความเห็นร่วมปฏิรูปประเทศไทย ที่จัดทำโดยกระทรวงกลาโหมโดยตรง สมัยที่ คสช. เข้ามาบริหารประเทศในช่วงเริ่มต้น เมื่อธันวาคม 2557 ว่า

“เสนอแนะให้มีการแก้ไขระเบียบกระทรวงแรงงานว่าด้วยแนวทางและวิธีการเพื่อให้ได้มา ซึ่งผู้แทนฝ่ายนายจ้างและผู้แทนฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการไตรภาคี พ.ศ. 2551 ใน การได้มาของผู้แทนทั้งสามฝ่ายของระบบไตรภาคีใหม่ให้มีความเป็นธรรม โดยการพิจารณาระบบการออกเสียงเลือกตั้งในคณะกรรมการไตรภาคีทุกคณะ ควรคำนึงถึงสัดส่วนจานวนสมาชิกในองค์กร เพื่อสร้างความเป็นธรรมต่อทุกฝ่ายในการเลือกผู้แทน”

อ่านระเบียบกระทรวงแรงงาน ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกกรรมการผู้แทนฝ่ายนายจ้างและกรรมการผู้ แทนฝ่ายลูกจ้างในคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2558  ดูรายละเอียด