ก่อนที่จะพิจารณาประเด็นอื่นต้องทำความเข้าใจเรื่องค่าคอมมิชชั่นเป็นค่าจ้างหรือไม่?

ค่าคอมมิชชั่นจะเป็นค่าจ้างตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน ตามมาตรา 5 หรือไม่นั้น จะต้องพิจารณาว่า เป็นเงินที่นายจ้างและลูกจ้างตกลงกันจ่ายเป็นค่าตอบแทนในการทำงานตามสัญญาจ้างสำหรับระยะเวลาการทำงานปกติเป็นรายชั่วโมง รายวัน รายสัปดาห์ รายเดือนหรือระยะเวลาอื่น หรือจ่ายให้โดยคำนวณผลงานที่ลูกจ้างทำได้ในเวลาทำงานปกติของวันทำงานหรือไม่

หากค่าคอมมิชชั่นเป็นเงินส่วนหนึ่งที่นายจ้างจ่ายให้แก่ลูกจ้างเป็นการตอบแทนในการทำงานโดยคิดตามผลงานที่ลูกจ้างทำได้ ค่าคอมมิชชั่นจึงเป็นค่าจ้างตามความหมายของพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 มาตรา 5 (แนวคำพิพากษาฎีกาที่2863 /2552)
จากคำถาม เข้าใจว่า อยู่ในระหว่างลาคลอดจึงไม่ได้มาทำงาน ต่อมาทีมงานสามารถทำยอดขายได้ถึงเป้า ทำให้บริษัทจ่ายเงินค่าคอมมิชชั่นให้กับทีมงาน โดยไม่ได้แบ่งส่วนแบ่งมาให้กับเรา

ดังนั้น หากพิจารณารายละเอียดเพียงเท่านี้ก็จะเห็นว่า เราไม่ได้มีส่วนในการทำยอดขายในรอบเดือนเมษายนเลย (หรือถ้ามีส่วนร่วมด้วยข้อเท็จจริงก็จะเปลี่ยนไป) ฉะนั้น เมื่อเราไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องจึงไม่มีสิทธิได้รับเงินค่าคอมมิชชั่นดังกล่าวเพราะการจ่ายค่าคอมฯจะถือเป็นค่าจ้างต้องจ่ายเพื่อตอบแทนการทำงานครับ

อย่างไรก็ตาม ก็ขึ้นอยู่กับข้อตกลงระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างในเงื่อนไขการจ่ายค่าคอมมิชชั่นว่าเป็นอย่างไร ก็ต้องยึดถือไปอย่างนั้นครับ

ดูแล้วคุณเหมือนเป็นตัวเลือกลำดับสุดท้ายและอยู่ท่ามกลางความขัดเเย้งในเรื่องส่วนตัวแต่เกี่ยวเนื่องกับเรื่องงาน และก็น่าเห็นใจอยู่ไม่น้อย อย่างไรก็ตาม เนื่องจากมีความซับซ้อนถึงขอให้ติดต่อทางโทรศัพท์ เพื่อที่จะได้สอบถามข้อเท็จจริงเพิ่มเติมและตอบคำถามได้อย่างชัดเจนครับ
อย่างไรก็ตาม ระเบียบคณะกรรมการรัฐวิสาหกิจสัมพันธ์เรื่อง มาตรฐานของสิทธิประโยชน์ของพนักงานรัฐวิสาหกิจ พ.ศ.2534 ได้กำหนดหลักเกณฑ์ เรื่องมาตรฐานของสิทธิประโยชน์เกี่ยวกับค่าชดเชย ในข้อ 45 ว่า "ให้รัฐวิสาหกิจจ่ายค่าชดเชยให้แก่พนักงานซึ่งเลิกจ้างดังนี้
          (1) พนักงานซึ่งทำงานติดต่อกันครบหนึ่งร้อยยี่สิบวันแต่ไม่ครบหนึ่งปีโดย
รวมวันหยุด วันลา และวันที่รัฐวิสาหกิจสั่งให้หยุดงานเพื่อประโยชน์ของรัฐวิสาหกิจ ให้
จ่ายไม่น้อยกว่าเงินเดือน ค่าจ้างอัตราสุดท้ายสามสิบวันหรือไม่น้อยกว่าเงินเดือนค่า
จ้างของการทำงานสามสิบวันสุดท้าย สำหรับพนักงานซึ่งได้รับเงินเดือนค่าจ้างตามผลงาน
โดยคำนวณเป็นหน่วย
          (2) หนักงานซึ่งทำงานติดต่อกันครบหนึ่งปี แต่ไม่ครบสามปี โดยรวมวันหยุด วัน
ลา และวันที่รัฐวิสาหกิจสั่งให้หยุดงานเพื่อประโยชน์ของรัฐวิสาหกิจ ให้จ่ายไม่น้อยกว่า
เงินเดือน ค่าจ้างอัตราสุดท้ายสำหรับพนักงานซึ่งได้รับเงินเดือนค่าจ้างตามผลงานโดย
คำนวณเป็นหน่วย
          (3) พนักงานซึ่งทำงานติดต่อกันครบสามปีขึ้นไป โดยรวมวันหยุด วันลา และวัน
ที่รัฐ วิสาหกิจสั่งให้หยุดงานเพื่อประโยชน์ของรัฐวิสาหกิจ ให้จ่ายไม่น้อยกว่าเงินเดือน
ค่าจ้างอัตรา สุดท้ายหนึ่งร้อยแปดสิบวัน หรือไม่น้อยกว่าเงินเดือนค่าจ้างของการทำงาน
หนึ่งร้อยแปดสิบวัน สุดท้ายสำหรับหนักงานซึ่งได้รับเงินเดือนค่าจ้างตามผลงานโดยคำนวณ
เป็นหน่วย
          การเลิกจ้างตามข้อนี้ หมายความว่า การที่รัฐวิสาหกิจให้ออกจากงาน ปลดจากงาน
หรือไล่ออกจากงานโดยที่พนักงานไม่ได้กระทำความผิดตามข้อ 46 หรือในกรณีที่รัฐวิสาหกิจ
ไม่ยอม ให้พนักงานทำงานเกินเจ็ดวันทำงานติดต่อกัน ไม่ว่าจะมีวันหยุดคั่น หรือไม่ก็
ตาม โดยไม่จ่ายเงิน เดือนค่าจ้างให้ ถ้าปรากฏว่ารัฐวิสาหกิจมีเจตนาจะไม่จ้างพนักงานนั้น
ทำงานต่อไป หรือกลั่นแกล้ง พนักงาน ให้ถือเป็นการเลิกจ้างด้วย
          ความในวรรคหนึ่งมิให้ใช้บังคับแก่การจ้างพนักงานเพื่อทำงานอันมีลักษณะเป็น
ครั้ง คราว เป็นการจร เป็นไปตามฤดูกาล หรือเป็นงานตามโครงการ ซึ่งรัฐวิสาหกิจและพนักงาน ตกลง
ทำสัญญาจ้างเป็นหนังสือโดยมีกำหนดวันเริ่มต้นและวันสิ้นสุดของการจ้างงานไว้ และให้
หมายความรวมถึงกรณีที่สัญญาจ้างดังกล่าวสิ้นสุดลงแล้วแต่งานยังไม่แล้วเสร็จ หาก
รัฐวิสาหกิจและ พนักงานจะตกลงต่อสัญญาจ้างกันอีก ระยะเวลาการจ้างทั้งสิ้นรวมแล้วจะต้อง
ไม่เกินระยะเวลา การจ้างตามที่ระบุไว้ในสัญญาจ้างฉบับแรกด้วย
ทนายพร

ตอบตามประเด็นได้ดังนี้ครับ
1.สามารถแจ้งความข้อหาหมิ่นประมาทได้หรือไม่นั้น ต้องดู “ข้อความ” ว่า ข้อความนั้นเข้าองค์ประกอบความผิดฐานหมิ่นประมาทหรือไม่ ซึ่งฐานความผิดหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 326 ต้องเป็นการใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม ทำให้เขาเสียชื่อเสียงถูกดูหมิ่นหรือถูกเกลียดชัง ซึ่งถ้าฟังจากที่เล่ามานั้น ก็จะไม่เข้าองค์ประกอบฐานความผิดเรื่องหมิ่นประมาท แต่จะเข้าองค์ประกอบในข้อหาดูหมิ่นซึ่งหน้าครับ

2.ถูกเอาเปรียบเรื่องเงินเดือน?  ข้อนี้ต้องขอรายละเอียดเพิ่มครับว่าถูกเอาเปรียบอย่างไร ส่วนการบังคับให้ลาออกนั้นประเด็นนี้ค่อนข้างสู้ยากครับ ประกอบกับเราเป็นฝ่ายเขียนใบลาออกเองด้วย ก็จะทำให้เรื่องนี้มีประเด็นของข้อเท็จจริงมากขึ้นด้วย คงต้องคุยข้อเท็จจริงอย่างละเอียดครับถึงจะวิเคราะห์ได้

กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 393 ผู้ใดดูหมิ่นผู้อื่นซึ่งหน้า หรือด้วยการโฆษณา ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งเดือนหรือปรับไม่เกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ซึ่งทั้ง 2 มาตรานั้น มีข้อแตกต่างกันคือ การดูหมิ่น เป็นการกระทำต่อหน้า ไม่จำเป็นว่าจะต้องมีบุคคลที่ 3 อยู่ด้วย หากซึ่งหน้าแล้ว เป็นความผิดสำเร็จ
แต่หมิ่นประมาทนั้น จะต้องเป็นการใส่ความผู้อื่น ต่อบุคคลที่สาม ดังนั้น บุคคลที่สาม ถือเป็นองค์ประกอบของความผิด ถ้าไม่มีบุคคลที่สาม มารับรู้การกระทำอันเป็นการหมิ่นประมาทนั้นก็ถือว่าไม่ครบองค์ประกอบความผิด ผู้กระทำจะไม่มีความผิดฐานหมิ่นประมาท (หมิ่นประมาทต้องมีบุคคลที่ 3 อยู่ด้วยหรือต้องมีบุคคลที่3 มารับรู้การหมิ่นประมาท)

ตัวอย่างที่ 1. ก. ด่า ข. โดยที่ไม่มีบุคคลอื่นอยู่ด้วย อย่างนี้ เป็นความผิดซึ่งหน้า ไม่ผิดหมิ่นประมาท เพราะไม่มีบุคคลที่ 3 ไม่ครบองค์ประกอบความผิด

ตัวอย่างที่ 2. ก. ด่า ข. โดยมีคนอื่นอยู่ด้วย (บุคคลที่ 3) เป็นความผิดฐานหมิ่นประมาทแล้ว

ตัวอย่างที่ 3. ก. ด่า ข. โดยที่ ข. ไม่อยู่ แต่เป็นการไปใส่ความ ข. ให้ผู้อื่นฟัง ก็เป็นความผิดฐานหมิ่นประมาทเช่นกัน

ตอบตามคำถามเลยนะครับ
1 ตามเรื่องราวนี้ถือว่าทางบริษัททำการเลิกจ้างโดยไม่เป็นธรรมหรือไม่ครับ และถ้าใช่ผมสามารถฟ้องเรียกค่าเสียหาย นอกเหนือจากค่าชดเชยการเลิกจ้างตาม กม. ได้หรือไม่ครับ?
ตอบ...ก็ไม่แน่เสมอไปว่าจะเป็นการเลิกจ้างไม่เป็นธรรมหรือไม่ อยู่ที่มุมมองของแต่ละฝ่าย ซึ่งองค์ประกอบของการเลิกจ้างไม่เป็นธรรมนั้นมีหลายรูปแบบ เช่น การเลิกปฎิบัติ , การเลิกจ้างไม่มีความผิด , การปรับปรุงขบวนการผลิต เป็นต้น โดยต้องพิจารณาเป็นกรณีๆไปครับ และผู้ที่จะตอบได้ว่าเป็นการเลิกจ้างไม่เป็นธรรมหรือไม่นั้น คือ "ศาล" ครับ โดยหน้าที่ของแต่ละฝ่ายคือเสนอข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นเพื่อให้ศาลเป็นผู้พิจารณาตัดสินครับ และกรณีที่ถามมานี้ต้องคุยในรายละเอียดอีกเยอะพอสมควรถึงจะตอบได้ครับ


2 มีคำแนะนำอย่างไรต่อไปสำหรับกรณีนี้อีกไหมครับ เพื่อที่ผมจะได้เตรียมตัวรับมือให้พร้อมได้ ผมไม่ค่อยมีความรู้เกี่ยวกับเรื่อง กม.เท่าไหร่นัก?
ตอบ..ข้อแนะนำก็คือ ประการแรก หากจะสู้ว่าเป็นการเลิกจ้างไม่เป็นธรรม ก็ไม่ต้องเซ้นต์ใบลาออก หรือรับเงื่อนไขใดๆ และในระหว่างนี้ต้องไม่ทำผิดกฎระเบียบข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของบริษัท แล้วไปสู้ที่ศาลเพื่อให้ศาลเป็นผู้ตัดสิน หากคุณชนะก็จะได้รับค่าเสียหายจากการเลิกจ้างไม่เป็นธรรม ถ้าแพ้ก็ถือว่าเลิกลากันไป แต่ก็จะเสียเวลาและค่าใช้จ่ายพอสมควรครับ หรือหากเห็นว่าไม่อยากขึ้นโรงขึ้นศาลก็อาจจะพิจารณาต่อรองเงื่อนไขกับบริษัทในระดับที่พอรับได้ และจากกันด้วยความเข้าใจและความรู้สึกที่ดีๆต่อกันครับ และท้ายที่สุดสำหรับข้อแนะนำคือ ขอให้การฟ้องศาลเป็นช่องทางสุดท้าย เพราะระยะเวลาในการดำเนินคดีค่อนข้างนานครับ และระยะเวลาต่อสู้ที่ยาวนานจะทำให้เกิดความรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรม ดังคำกล่าวที่ว่า "ความยุติธรรมที่ล่าช้าคือความอยุติธรรม" ลองพิจารณาดูครับ
ทนายพร

สวัสดีครับ ยินดีให้คำปรึกษาครับ ซึ่งจากที่เล่ามานี้ก็เข้าใจว่าอยู่ในภาวะเครียดพอสมควร ดังนั้น เพื่อให้เข้าใจอย่างชัดเจนก็จะขออธิบายให้เข้าใจแบบยาวๆตามคำถามเลยนะครับ

ดังนี้ครับ

คำถาม..คือที่บริษัทเวลาเลิกจ้างพนักงาน เขาไม่ยอมจ่ายค่าชดเชยเป็นเงินก้อนทีเดียวทั้งหมด แต่กลับใช้วิธีผ่อนจ่ายทีละเดือนจนครบตามตกลง ซึ่งผมคิดว่าไม่เป็นการยุติธรรม เช่นนี้แล้วไม่ทราบว่าผมสามารถไม่ยอมรับวิธีการนี้ของบริษัทได้หรือไม่ครับ แล้วหากไม่ยอมรับแล้วจะมีวิธีการอย่างไรที่จะบังคับให้บริษัทจ่ายค่าชดเชยการเลิกจ้างเต็มจำนวนในครั้งเดียวได้ครับ ในเรื่องนี้มี กม. รองรับหรือไม่ครับ

ตอบ...กฎหมายไม่ได้บัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่าให้นายจ้างจ่ายค่าชดเชยภายในกี่วัน แต่มีบทบัญญัติที่ใกล้เคียงที่เทียบได้อยู่ 2 มาตรา ดังนี้

มาตรา 9 ได้บัญญัติว่า “ในกรณีที่นายจ้างไม่คืนเงินประกันตาม มาตรา 10 วรรคสอง หรือไม่จ่ายค่าจ้าง ค่าล่วงเวลา ค่าทำงานในวันหยุด และ ค่าล่วงเวลาในวันหยุด ภายในเวลาที่กำหนดตาม มาตรา 70 หรือ ค่าชดเชยตาม มาตรา 118 ค่าชดเชยพิเศษตาม มาตรา 120 มาตรา 121 และ มาตรา 122 ให้นายจ้างเสียดอกเบี้ยให้แก่ลูกจ้างในระหว่าง เวลาผิดนัดร้อยละสิบห้าต่อปี

ในกรณีที่นายจ้างจงใจไม่คืนหรือไม่จ่ายเงินตามวรรคหนึ่งโดย ปราศจากเหตุผลอันสมควรเมื่อพ้นกำหนดเวลาเจ็ดวันนับแต่วันที่ ถึงกำหนดคืนหรือจ่ายให้นายจ้างเสียเงินเพิ่มให้ลูกจ้างร้อยละสิบห้า ของเงินที่ค้างจ่ายทุกระยะเวลาเจ็ดวัน

มาตรา 70 วรรคท้าย ได้บัญญัติว่า “ในกรณีที่นายจ้างเลิกจ้างลูกจ้าง ให้นายจ้างจ่ายค่าจ้าง ค่าล่วง เวลา ค่าทำงานในวันหยุด และค่าล่วงเวลาในวันหยุด ตามที่ลูกจ้าง มีสิทธิได้รับ ให้แก่ลูกจ้างภายในสามวันนับแต่วันที่เลิกจ้าง”

หมายความว่า เมื่อนายจ้างเลิกจ้างลูกจ้างโดยไม่มีความผิดแล้ว นายจ้างต้องมี “หน้าที่” ต้องจ่ายค่าชดเชยตามอายุงาน (ม.118) เต็มจำนวน หากเกินเวลา 7 วันลูกจ้างก็มีสิทธิได้รับเงินเพิ่มร้อยละ 15 ทุก 7 วัน (นับเพิ่มทุกเจ็ดวันจนกว่านายจ้างจะจ่าย เช่น มีสิทธิได้รับเงินค่าชดเชย 10,000 บาท เมื่อพ้นไปเจ็ดวันลูกจ้างจะได้รับค่าชดเชย 10,000 บาท + เงินเพิ่มอีกร้อยละ 15  อีกจำนวน 1,500 บาท รวมเป็น 11,500 บาท หากยังไม่จ่ายอีก ก็จะเป็นต้นเงิน 10,000 บาท + เงินเพิ่มอีกร้อยละ 15 เป็นเงิน 1,500 บาท รวมเป็น 13,000 บาท ซึ่งหากยังไม่จ่ายอีกก็จะคิดไปเรื่อยๆจนกว่านายจ้างจะจ่าย ทั้งนี้ การที่นายจ้างไม่จ่ายต้อง “ปราศจากเหตุผลอันสมควร” ด้วย และกฎหมายก็ไม่ได้ให้สิทธินายจ้างที่จะแบ่งจ่ายเป็นงวดได้ เว้นแต่ลูกจ้างจะยินยอมและยอมรับเงื่อนไขการแบ่งจ่ายครับ

คำถาม..อีกเรื่องในกรณีเป็นเรื่องขึ้นศาลเเรงงาน มีขั้นตอนการพิจารณาเนินนานเพียงใดครับ ซึ่งในระหว่างที่เรื่องพิพาทในชั้นศาลนั้น ระยะเวลาที่ผ่านไปนับจากวันเลิกจ้างโดยที่ผมยังไม่ได้ค่าชดเชย ค่าเสียหายต่างๆนั้น เมื่อคดีสิ้นสุดหากผมชนะ เวลาในส่วนนี้ทางบริษัทต้องชดเชยกลับมาด้วยหรือไม่ครับ และมีหลักเกณฑ์อย่างไร

ตอบ...ศาลแรงงานเป็นศาลชำนัญพิเศษ โดยใช้ระบบไต่ส่วนในการพิจารณาพิพากษาคดี (ในทางปฎิบัติแล้วจะไม่ค่อยเป็นเช่นนี้แต่จะใช้ระบบการพิจารณาเหมือนคดีแพ่งตามปกติ คือเป็นหน้าที่ของคู่ความที่จะทำข้อเท็จจริงให้ปรากฏในสำนวน) ส่วนการดำเนินคดีนั้น สามารถที่จะร้องขอให้นิติกรประจำศาลจัดทำคำฟ้องให้ได้ และหลังจากนั้น ก็จะมีการนัดไกล่เกลี่ยนัดแรก (ประมาณ 45 วันนับแต่วันยื่นฟ้อง) หากตกลงกันไม่ได้จะนำเข้าสู่กระบวนการพิจารณาคดีเต็มรูปแบบ ก็คือศาลจะสั่งให้จำเลยยื่นคำให้การ หลังจากนั้นก็จะเป็นการ “กำหนดประเด็นข้อพิพาท” และกำหนดวันในการ “สืบพยาน จำเลย” และ “สืบพยานโจทก์” เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการนี้แล้ว ศาลก็จะทำ “ร่าง” คำพิพากษาและนัดคู่ความมาฟังคำพิพากษาต่อไป(โดยทั่วไปประมาณ 1 เดือน) และหลังจากนั้นประมาณ 15-30 วันจึงจะไปขอคัดคำพิพากษาได้ครับ ซึ่งกระบวนการทั้งหมดจะใช้เวลาประมาณ 2 เดือน ถึง 1 ปี แล้วแต่ความยากง่ายของคดีครับ

ถ้าลูกจ้างชนะลูกจ้างก็มีสิทธิได้รับเงินตาม “คำขอท้ายฟ้อง” ซึ่งอยู่ที่เราจะขอให้ศาลพิพากษาอย่างไร ซึ่งหากเป็นการเลิกจ้างไม่เป็นธรรมแล้ว ก็จะต้องมีคำขอให้นายจ้างจ่ายค่าเสียหายจากการเลิกจ้างไม่เป็นธรรมตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดีแรงงาน มาตรา 49 ซึ่งมีแนวคำพิพากษาฎีกาไว้ประมาณว่าคิดจากอายุงานที่ทำงานมา “ปีละเดือน” ครับ และในการดำเนินคดีแรงงานนั้นไม่เสียค่าฤชาธรรมเนียมศาลแต่อย่างไดครับ

รบกวนแนะนำชี้เเนะด้วยนะครับว่าผมควรทำอย่างไร ทางบริษัทจะเรียกเข้าไปแจ้งเลิกจ้างในวันอังคารนี้แล้วครับ ผมจะได้เตรียมการได้ถูกว่าจะทำอย่างไร

ส่วนข้อแนะนำคือ ไม่ต้องเซ็นต์ใบลาออก หรือไม่ต้องเซ็นต์ยอมรับเงื่อนไขใดๆทั้งสิ้น และยืนยันให้นายจ้างจ่ายค่าชดเชยเต็มจำนวนภายใน 7 วันครับ ถ้านายจ้างไม่จ่ายก็ไปใช้สิทธิได้ 2 ช่องทาง คือ ร้องต่อพนักงานตรวจแรงงาน (เรื่องค่าจ้าง,ค่าชดเชย,ดอกเบี้ย,เงินเพิ่ม ซึ่งเป็นสิทธิตาม พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน) หรืออีกช่องทางหนึ่งก็คือไปใช้สิทธิทางศาล ตามคำตอบข้างต้นครับ ให้กำลังใจครับ

ทนายพร

เนื่องจากมีคำพิพากษาศาลฎีกาที่ได้วางบรรทัดฐานไว้ว่า “ห้างสรรพสินค้าที่จัดให้มีที่จอดรถ ถ้ารถลูกค้าเกิดการสูญหาย ห้างดังกล่าวนั้นต้องรับผิดชอบร่วมกับบริษัทที่เข้ามาดูแลรักษาความปลอดภัยของห้างสรรพสินค้านั้นๆ”


1. คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 4125/2557

สัญญาที่จำเลยร่วม (ในที่นี้ คือ ห้างสรรสินค้า) ตกลงให้จำเลยที่ 1 (ในที่นี้ คือ บริษัทรักษาความปลอดภัย) ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยบริเวณห้างสรรพสินค้า เป็นการทำอย่างใดอย่างหนึ่งจนสำเร็จแล้ว จำเลยร่วมตกลงจ่ายเงินค่าตอบแทนในผลสำเร็จของงานที่ทำ

การดูแลรักษาความปลอดภัยตามสัญญาจำนองที่ 1 เป็นผู้ควบคุมดูแลพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 ให้ปฏิบัติหน้าที่ตามสัญญาจ้าง และไม่ปรากฏว่าจำเลยที่ 1 และพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 ต้องอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของจำเลยร่วม

สัญญาว่าจ้างรักษาความปลอดภัยระหว่างจำเลยที่ 1 กับจำเลยร่วม จึงเป็นสัญญาจ้างทำของตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 587

ขณะผู้มาใช้บริการขับรถเข้าห้างสรรพสินค้าของจำเลยร่วม จะมีพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 2 (ในที่นี้ คือ บริษัทจัดการเรื่องรับบัตรเข้าจอดรถ) มอบบัตรจอดรถให้ และรับบัตรจอดรถคืนจากผู้มาใช้บริการเมื่อขับรถออกจากห้าง

พฤติการณ์ของจำเลยที่ 1 ย่อมทำให้ลูกค้าที่มาใช้บริการโดยทั่วไปเข้าใจได้ว่า ที่จำเลยร่วมจัดที่จอดรถให้แก่ลูกค้า จำเลยร่วมได้จัดให้มีบริการดูแลรักษาความสงบเรียบร้อยและความปลอดภัยสำหรับทรัพย์สินของจำเลยร่วม

โดยจำเลยร่วมว่าจ้างจำเลยที่ 1 และพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนรับดูแลรักษาความเรียบร้อยและความปลอดภัยแทนจำเลยร่วม โดยถือว่าเป็นการให้บริการอย่างหนึ่งของจำเลยร่วม เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ลูกค้าผู้มาใช้บริการ ซึ่งถือได้ว่ามีผลโดยตรงต่อยอดการจำหน่ายสินค้าของจำเลยร่วมด้วย

เมื่อพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 กระทำละเมิดโดยปล่อยปละละเลยให้คนร้ายลักรถของ ก. ผู้เอาประกันภัย ซึ่งจอดรถอยู่ในลานจอดรถของจำเลยร่วมไป

จำเลยร่วมซึ่งเป็นตัวการที่มอบหมายให้จำเลยที่ 1 และพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนดูแลรักษาความเรียบร้อยและความภัยในบริเวณลานจอดรถของจำเลยร่วม จึงต้องร่วมกันรับผิดกับจำเลยที่ 1 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 427 ประกอบมาตรา 420 และมาตรา 425

2. คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 7471/2556

กรณีนี้ พบว่า ห้างไม่มีการแจกบัตรจอดรถ ไม่เก็บค่าที่จอดรถ มีแต่กล้องวงจรปิด แต่ห้างก็ยังต้องรับผิดชอบในความสูญหายของรถลูกค้าเช่นเดียวกัน

จำเลยเป็นห้างสรรพสินค้าขายปลีกและขายส่งสินค้าอุปโภคและบริโภค ย่อมต้องให้ความสำคัญด้านบริการต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริการเกี่ยวกับสถานที่จอดรถ ซึ่งนับเป็นปัจจัยสำคัญในการตัดสินใจของลูกค้าที่จะเข้าไปซื้อสินค้าหรือใช้บริการอื่น ๆ หรือไม่

แม้ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 มาตรา 8 (9), 34 บัญญัติให้จำเลยซึ่งเป็นเจ้าของอาคาร ต้องจัดให้มีพื้นที่จอดรถเพื่ออำนวยความสะดวกแก่การจราจร แต่จำเลยยังต้องคำนึงและมีหน้าที่ดูแลความปลอดภัยของลูกค้าทั้งในชีวิตและทรัพย์สิน มิใช่ปล่อยให้ลูกค้าระมัดระวังหรือเสี่ยงภัยเอาเอง

การที่จำเลยเคยจัดให้มีการแจกบัตรสำหรับรถของลูกค้าที่เข้ามาในห้างซึ่งเป็นวิธีการที่ค่อนข้างรัดกุม เพราะหากไม่มีบัตรผ่าน กรณีจะนำรถยนต์ออกไปจะต้องถูกตรวจสอบโดยพนักงานของจำเลย

แต่ขณะเกิดเหตุกลับยกเลิกวิธีการดังกล่าวเสียโดยใช้กล้องวงจรปิดแทน เป็นเหตุให้คนร้ายสามารถเข้าออกลานจอดรถห้างฯ ของจำเลยและโจรกรรมรถได้โดยง่ายยิ่งขึ้น

แม้จำเลยจะปิดประกาศว่าจะไม่รับผิดชอบต่อการสูญหายหรือเสียหายใด ๆ รวมทั้งการที่ลูกค้าก็ทราบถึงการยกเลิกการแจกบัตรจอดรถ แต่ยังนำรถเข้ามาจอดก็ตาม ก็เป็นเรื่องข้อกำหนดของจำเลยแต่ฝ่ายเดียว ไม่มีผลเป็นการยกเว้นความรับผิดในการทำละเมิดของจำเลย
 

3. คำพิพากษาศาลฎีกาที่  5800/2553

กรณีนี้ คือ รถหายในห้างที่แจกบัตรเข้าออกลานจอดรถ ซึ่งศาลฎีกาได้พิพากษาให้ห้างรับผิดชอบในความสูญหายของรถ


จำเลยที่ 1 ประกอบกิจการจำหน่ายสินค้าอุปโภคบริโภค โดยไม่มีวัตถุประสงค์ในการรับฝากรถของลูกค้าที่นำมาจอดเพื่อใช้บริการของห้างจำเลยที่ 1

แต่จำเลยที่ 1 ก่อสร้างห้างจำเลยที่ 1 อยู่ภายใต้ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร ซึ่งกำหนดให้เจ้าของอาคารต้องมีที่จอดรถ จำเลยที่ 1 จึงต้องจัดสร้างที่จอดรถดังกล่าวและจำเลยที่ 1 ได้ว่าจ้างจำเลยที่ 2 ในการดูแลรักษาความปลอดภัยห้างของจำเลยที่ 1

ซึ่งในการนำรถยนต์เข้ามาจอด ต้องรับบัตรจอดรถจากพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 2 และเมื่อจะนำรถยนต์ออกต้องแสดงบัตรจอดรถที่ตรงกับหมายเลขทะเบียนรถต่อพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 2 ตรวจดูว่าถูกต้องจึงจะอนุญาตให้นำรถออกจากห้องของจำเลยที่ 1 ได้

แม้จำเลยที่ 1 ไม่เก็บค่าจอดรถ แต่ก็เป็นการจัดที่จอดรถให้แก่ลูกค้าตามพระราชบัญญัติของกฎหมาย และตามพฤติการณ์ยังเป็นการให้บริการอย่างหนึ่งของห้างจำเลยที่ 1 ที่มีผลต่อยอดจำหน่ายสินค้าของจำเลยที่ 1 โดยตรง ถือได้ว่าจำเลยที่ 1 ได้รับผลประโยชน์ตอบแทนอื่น

จำเลยที่ 1 จึงเป็นผู้ให้บริการตาม พ.ร.บ.คุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.2522 มาตรา 3

ทั้งห้างของจำเลยที่ 1 มีลูกค้าขับรถยนต์มาจอดและเข้าซื้อสินค้าเป็นจำนวนมาก การดำเนินคดีย่อมเป็นประโยชน์แก่ผู้บริโภคโดยส่วนรวมตาม พ.ร.บ.คุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.2522 มาตรา 39 คณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคโจทก์ย่อมมีอำนาจรับเรื่องไว้พิจารณาและแต่งตั้งให้พนักงานอัยการดำเนินคดีแทนผู้บริโภคได้ โจทก์จึงมีอำนาจฟ้อง

ในวันเกิดเหตุเวลาประมาณ 19 นาฬิกา ผู้บริโภคขับรถยนต์พิพาทไปจอดที่ลานจอดรถของห้างสรรพสินค้าของจำเลยที่ 1 โดยรับบัตรจอดรถฉบับบนจากจำเลยที่ 4 ซึ่งเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 2 ที่ประจำอยู่ประตูทางเข้าของห้าง

โดยจำเลยที่ 4 ได้เขียนกำกับหมายเลขทะเบียนรถยนต์ของผู้บริโภคไว้ในบัตรจอดรถก่อนมอบให้ผู้บริโภค

เมื่อจอดรถแล้วผู้เสียหายได้เข้าไปซื้อสินค้าในห้างของจำเลยที่ 1

หลังจากนั้นประมาณ 50 นาที ผู้บริโภคได้กลับมาที่จอดรถ ปรากฏว่ารถยนต์พิพาทหายไปแล้ว โดยบัตรจอดรถยังอยู่ที่ผู้บริโภค

การออกบัตรจอดรถให้เจ้าของรถยนต์ที่ผ่านเข้ามาจอดในลานจอดรถไม่ได้ใช้ความระมัดระวังให้เพียงพอ โดยเขียนกำกับเฉพาะหมายเลขทะเบียนแต่ไม่ได้ระบุหมวดตัวอักษรหน้าหมายเลขทะเบียน และบัตรอ่อนไม่ระบุวันเดือนปีและเวลาที่รถยนต์เข้ามาจอด จึงง่ายต่อการปลอมแปลงและนำมาใช้ซ้ำ

การที่พนักงานรักษาความปลอดภัยปล่อยให้คนร้ายนำรถของผู้บริโภคออกจากลานจอดรถโดยไม่ระมัดระวังในการตรวจบัตรจอดรถโดยเคร่งครัด จึงเป็นผลโดยตรงที่ทำให้รถยนต์ถูกลักไป เป็นการประมาทเลินเล่อของจำเลยที่ 3 และที่ 4 พนักงานรักษาความปลอดภัยซึ่งเป็นลูกจ้างที่กระทำในทางการที่จ้างของจำเลยที่ 2 อันเป็นการละเมิดต่อผู้บริโภค ตาม ป.พ.พ. มาตรา 420 และ 425 จำเลยที่ 2 ที่ 3 และที่ 4 จึงต้องร่วมกันรับผิดในผลแห่งการละเมิดต่อผู้บริโภค


ตามสัญญาว่าจ้างงานรักษาความปลอดภัย ครอบคลุมเฉพาะการรักษาความปลอดภัยในทรัพย์สินของผู้ว่าจ้างและลูกจ้างของผู้ว่าจ้างเท่านั้น แต่ตามสัญญาข้อ 1 ระบุว่านอกจากจำเลยที่ 1 ว่าจ้างให้จำเลยที่ 2 ทำการรักษาความปลอดภัยของจำเลยที่ 1 และลูกจ้างของจำเลยที่ 1 แล้วยังรวมตลอดถึงบรรดาทรัพย์สินซึ่งเป็นกรรมสิทธิ์หรืออยู่ภายใต้การควบคุมดูแลหรือครอบครองของจำเลยที่ 1 ซึ่งอยู่ในบริเวณห้างจำเลยที่ 1 ด้วย

นอกจากนี้ยังได้ระบุในสัญญาว่าจ้างงานรักษาความปลอดภัย ข้อ 7.3 ว่า “ประสานงานและให้ความร่วมมือ ช่วยเหลือในการป้องกันและปราบปรามโจรกรรม การก่อวินาศกรรม การก่ออาชญากรรมทุกรูปแบบตลอดจนการก่อความวุ่นวาย การจลาจลต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นภายในบริเวณสถานที่ของผู้ว่าจ้าง” ด้วย

จึงย่อมรวมถึงรถยนต์ของผู้บริโภคซึ่งเป็นลูกค้าของจำเลยที่ 1 ที่มาจอดในบริเวณห้างและถูกคนร้ายลักไปเพราะการลักทรัพย์ถือเป็นการโจรกรรมและการก่ออาชญากรรมอย่างหนึ่ง จึงอยู่ในขอบเขตการว่าจ้างการรักษาความปลอดภัยตามสัญญาว่าจ้างงานรักษาความปลอดภัย

จำเลยที่ 2 จึงเป็นตัวแทนที่รับมอบหมายจากจำเลยที่ 1 ในการรักษาความปลอดภัยทรัพย์สินในห้างจำเลยที่ 1 เมื่อจำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 ร่วมกันกระทำละเมิดทำให้รถยนต์พิพาทของผู้บริโภคสูญหายไป

จำเลยที่ 1 ในฐานะตัวการจึงต้องร่วมกันรับผิดในผลแห่งละเมิดซึ่งตัวแทนของจำเลยที่ 1 ได้กระทำไปในกิจการที่รับมอบหมายให้ทำแทนนั้น ตาม ป.พ.พ. มาตรา 427 ประกอบมาตรา 425

          เป็นคำถามสั้นๆ(ที่ทนายก็อยากตอบ)ที่น่าสนใจมากเลยทีเดียวว่า กรณีอย่างนี้จะติดคุกมั๊ย? เพราะมีเยอะแยะมากมายที่ทำของหายแล้วมักจะไม่ได้คืน โดยที่คนเก็บได้ก็เก็บเงียบ..ดีไม่ดี รู้ทั้งรู้ว่าเจ้าของเค้ากำลังตามหาอยู่ก็ทำเนียนบอก ไม่รู้ ไม่เห็น ไม่เกี่ยว อะไรไปโน้นเลย แล้วก็เอาของเค้าไปเป็นของตัวเองอย่างนี้
           อย่างไรก็ตาม กฎหมายได้เล็งเห็นแล้วว่า อาจเกิดเหตุการณ์อย่างนี้ขึ้นจึงได้บัญญัติกฎหมายขึ้นมารองรับตั้งแต่ พ.ศ.2468 และมีการแก้ไขเรื่อยมากระทั่งเป็นฉบับปัจจุบัน ซึ่งเกี่ยวกับเรื่องนี้มีกฎหมายที่เกี่ยวข้องอยู่ 2 ฉบับ นั่นก็คือ กฎหมายแพ่งและกฎหมายอาญา ซึ่งมีโทษติดคุกด้วย
มาดูกันว่ามันเกี่ยวข้องอย่างไร และถ้าคิดจะริบของเค้าที่ทำตกไว้ ต้องได้รับโทษอย่างไร
          ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้เขียนไว้ใน มาตรา 1323 ว่า “บุคคลเก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย ต้องทำอย่างหนึ่งอย่างใด ดั่งต่อไปนี้
              (1) ส่งมอบทรัพย์สินนั้นแก่ผู้ของหายหรือเจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิ จะรับทรัพย์สินนั้น หรือ
              (2) แจ้งแก่ผู้ของหายหรือเจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สิน นั้นโดยมิชักช้า หรือ
              (3) ส่งมอบทรัพย์สินนั้นแก่ตำรวจนครบาล หรือพนักงานเจ้าหน้าที่อื่น ภายในสามวัน และแจ้งพฤติการณ์ตามที่ทราบอันอาจเป็นเครื่องช่วยในการสืบ หาตัวบุคคลผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้น
              แต่ถ้าไม่ทราบตัวผู้ของหาย เจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สิน ก็ดี หรือบุคคลดั่งระบุนั้นไม่รับมอบทรัพย์สินก็ดี ท่านให้ดำเนินการตามวิธีอัน บัญญัติไว้ในอนุ มาตรา (3)
              ทั้งนี้ ท่านว่าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายต้องรักษาทรัพย์สินนั้นไว้ด้วย ความระมัดระวังอันสมควรจนกว่าจะส่งมอบ”
        หมายความว่า ถ้าเก็บของได้ต้องนำไปคืนเจ้าของหรือเจ้าหน้าที่บ้านเมืองโดยเร็วนั่นเอง
        และยังมีต่อในมาตรา มาตรา 1324ว่า “ ผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย อาจเรียกร้องเอารางวัลจาก บุคคลผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้นเป็นจำนวนร้อยละสิบแห่งค่าทรัพย์สินภายใน ราคาพันบาท และถ้าราคาสูงกว่านั้นขึ้นไป ให้คิดให้อีกร้อยละห้าในจำนวน ที่เพิ่มขึ้นแต่ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย ได้ส่งมอบทรัพย์สินแก่ตำรวจ นครบาล หรือพนักงานเจ้าหน้าที่อื่นไซร้ ท่านว่าให้เสียเงินอีกร้อยละสองครึ่ง แห่งค่าทรัพย์สินเป็นค่าธรรมเนียมแก่ทบวงการนั้น ๆ เพิ่มขึ้นเป็นส่วนหนึ่ง ต่างหากจากรางวัลซึ่งให้แก่ผู้เก็บได้ แต่ค่าธรรมเนียมนี้ท่านจำกัดไว้ไม่ให้ เกินร้อยบาท
        ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายมิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติใน มาตรา ก่อนไซร้ ท่านว่าผู้นั้นไม่มีสิทธิจะรับรางวัล”
        สำหรับมาตรานี้ ได้สิทธิคนเก็บได้เรียกเอารางวัล (อิ อิ ชอบละซิ) ร้อยละ 10 ของมูลค่าทรัพย์ หรือง่ายๆ ถ้าเก็บเงินพันได้ จะได้รางวัลร้อยนึง แต่ถ้าเกินไป จะได้รางวัลเพิ่มอีกร้อยละ 5 ของมูลค่าทรัพย์นั้น...เข้าใจตรงกันนะ
            และยังมีอีกในมาตรา มาตรา 1325 ว่า “ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติ มาตรา 1323 แล้ว และผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้นมิได้เรียกเอาภายในหนึ่งปีนับแต่วัน ที่เก็บได้ไซร้ ท่านว่ากรรมสิทธิ์ตกแก่ผู้เก็บได้
         แต่ถ้าทรัพย์สินซึ่งไม่มีผู้เรียกเอานั้นเป็นโบราณวัตถุไซร้ กรรมสิทธิ์แห่ง ทรัพย์สินนั้นตกแก่แผ่นดิน แต่ผู้เก็บได้มีสิทธิจะได้รับรางวัลร้อยละสิบแห่งค่า ทรัพย์สินนั้น”
         หมายความว่า ถ้าเก็บทรัพย์ได้โดยส่งมอบให้เจ้าหน้าที่แล้ว เมื่อผ่านไปหนึ่งปีไม่มีใครมารับ..อันนี้เราก็ไปขอรับมาเป็นของเราโดยถูกต้องตามกฎหมายได้ เว้นแต่เป็นวัตถุโบราณอะไรเทือกนั้น อันนี้ต้องเข้าหลวงนะครับ
           แล้วถ้าไม่คืนละ จะเกิดอะไรขึ้น???
           คุณกำลังเป็นผู้กระทำผิดฐานยักยอกทรัพย์สินหาย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 352 ....ติดคุกได้นะตัวเอง...
        แล้วมาตรา 352 เค้าเขียนไว้อย่างไรมาดูกัน..
            ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 352  ได้บัญญัติว่า “ผู้ใดครอบครองทรัพย์ซึ่งเป็นของผู้อื่น หรือซึ่งผู้อื่น เป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วย เบียดบังเอาทรัพย์นั้นเป็นของตนหรือบุคคล ที่สามโดยทุจริต ผู้นั้นกระทำความผิดฐานยักยอก ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินหกพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ถ้าทรัพย์นั้นได้ตกมาอยู่ในความครอบครองของผู้กระทำความผิด เพราะผู้อื่นส่งมอบให้โดยสำคัญผิดไปด้วยประการใด หรือเป็นทรัพย์ สินหายซึ่งผู้กระทำความผิดเก็บได้ ผู้กระทำต้องระวางโทษแต่เพียง กึ่งหนึ่ง”
        จากคำถาม...ตอบได้เลยว่าก็มีโอกาศติดคุกอยู่นะครับ ส่วนจะติดจริงหรือรอลงอาญาก็อยู่ที่การสู้คดีเป็นกรณีๆไปครับ..
        เห็นมั๊ย...ถ้าคิดจะเอาของเค้าก็มีโอกาสติดคุกนะ ดังนั้น ทางที่ดีที่สุดถ้าเก็บของได้ก็นำไปคืนเค้าซะหรือถ้าไม่รู้ว่าเป็นของใครก็นำไปคืนเจ้าหน้าที่บ้านเมืองเพื่อตามหาเจ้าของต่อไป ซึ่งท่านก็จะได้รับการขนานนามว่าเป็นคนดี อาจได้รับใบประกาศเกียรติคุณว่าได้ทำความดีติดข้างฝาโก้ๆก็เป็นได้.....
                                                                                                                                                                                  ทนายพร